सदा भोगी जो उन्मनी

                🌹श्रीमहाराज म्हणजे साक्षात परब्रह्म🌹



विठ्ठल:-  श्री महाराजांच्या घराण्यात विठ्ठलाची उपासना ही पूर्वीपासून चालत आली आहे. श्री महाराज यांचे आजोबा स्वतः विठ्ठलभक्त होते. जसजसे लिंगोपंतांचे वय वाढत चालले तसे त्यांना पंढरपुरला जाणे अशक्य होऊ लागले तेव्हा विठ्ठलाने त्यांच्या स्वप्नात येऊन सांगितले की आता तुला त्रास घेऊन हा देह कष्टवून पंढरपुरला येण्याची गरज नाही, मीच तुझ्या घरी येतो. त्याचे दोन अर्थ होते. एक म्हणजे त्यांच्या गोठयातील जमीनीखाली विठ्ठलाची मूर्ति सापड़णे आणि दूसरे म्हणजे श्रीमहाराज यांचा जन्म. आपले महाराज हे साक्षात विठ्ठल च होते. कारण महाराज तान्हे असताना घरात खेळायचे आणि पूजेतील पांडुरंगालाच उचलून आपल्या बरोबर खेळावयास आणायचे. तसेच पांडुरंगाचा नैवेद्यही स्वतःच खाऊन टाकायचे. आपले महाराज हे त्या विठ्ठलाप्रमाणे सदोदित विटेवर उभे राहून सदैव आपल्या भक्तांसाठी तत्पर असतात.


दत्तउपासना:- श्रीमहाराजांच्या घरात विठ्ठलाप्रमाणेच दत्तउपासना ही सुद्धा पूर्वीपासून चालत आली आहे. दत्तात्रय म्हणजेच ब्रह्मा, विष्णु आणि महेश यांचे एकत्रित रूप. श्रीमहाराज सुद्धा दत्तगुरुंप्रमाणे सदैव या सृष्टीचे संतुलन करतात.


गणपति:- श्रीमहाराज यांचे नाव गणपति. प्रेमाने सर्वजण त्यांना गणु असे म्हणत. गणपति म्हणजे गणांचा अधिपति, तसेच १४ विद्या आणि ६४ कलांचा सुद्धा अधिपति. महाराज सुद्धा सर्व कलांत निपुण होते आणि सर्व प्रकारच्या विद्या जाणून होते. गणपति म्हणजेच विघ्नहर्ता आणि विघ्नहर्त्याला काहीच अशक्य नसते. तसेच श्री महाराज यांना सुद्धा कधीही काहीच अशक्य नव्हते. पण एका रामनामा पलीकडे त्यांनी कोणाला काहीच सांगितले नाही.


श्रीकृष्ण:- श्रीमहाराजांच्या समाधि मंदिराच्या वरती श्रीकृष्णाची मूर्ती आहे. येणा-या घोर कलियुगात आपण श्रीकृष्णाप्रमाणेच वागले पाहिजे अशी शिकवण श्रीमहाराज देतात. महाराज म्हणायचे की आपण व्यवहारात स्वतः कधी लबाड़ी करू नये पण समोरील व्यक्तीने केलेली लबाड़ी ओळखण्याइतके चतुर व लबाड़ आपण असावे. तसेच प्रपंचात राहून परमार्थ करणारे श्रीमहाराज हे श्रीकृष्णाप्रमाणेच कर्मयोगाचे उत्तम उदाहरण आहेत. कधीकधी महाराज हे नटखट बाळकृष्णाप्रमाणे आपल्या लीला सर्वांना दाखवीत व कधीकधी योगेश्वर कृष्णाप्रमाणे ध्यानमग्न होऊन अखंड रामनामाचे चिंतन करणारे महाराज हे भक्ति, ज्ञान आणि अष्टांगयोगाचे उत्तम उदाहरण प्रस्तुत करतात.


मारुतिराय:-  श्रीमहाराज हे साक्षात मारुतिराय होते याचा प्रत्यय आणि प्रचिती वेळोवेळी त्यांच्या भक्तांनी अनुभवली आहे. मारुतिराया प्रमाणे अखंड रामाची भक्ति करणा-या महाराजांनी आयुष्यभर रामनामाचा सेतु बांधला. इतकेच नव्हे तर नाम घेण्याची इच्छा अपुरी राहिली म्हणून पुन्हा वाणीरूपाने अवतार घेऊन त्यांनी पूज्य श्री तात्यासाहेब केतकर यांच्या मुख़ातून नाम घेतले. आपले महाराज हे साक्षात मारूतिराय यांचेच अवतार आहेत.


महादेव:- आपले महाराज हे भगवान शंकर यांचे अकरावे रुद्रांश अंजनीपुत्र, पवनसुत, मारूतिराय यांचे अवतार होते. ते सुद्धा आयुष्यभर महादेवांप्रमाणेच प्रपंचाप्रति कायम अनासक्त व विरागी होते. महादेवांप्रमाणेच आपले महाराज सुद्धा सृष्टीतील कुठल्याही नियमापासून कधीच बाधित नव्हते. पण त्यांनी कधीही कुठल्याही नियमाचे उल्लंघन ही केले नाही. ओंकारातला जो ऊँ असतो साक्षात ते आपले श्रीमहाराज च आहेत.


श्रीराम:- श्रीराम हे श्रीमहाराज यांचे उपास्य दैवत आहे. आपले महाराज हे साक्षात निर्गुण ब्रह्म सनातन अव्यय अविनाशी अनादि प्रभु श्रीरामचंद्र च आहेत. श्रीमहाराज व श्रीराम एकच आहेत, वेगळे नाहीत. श्रीमहाराज हे साक्षात परब्रह्मच आहेत. ते या ब्रह्मांडाचे एकमेव नायक आहेत. ते आपल्या भक्तांना भवसागरातून तारुन नेण्यासाठी तसेच जन्म मृत्युच्या ८४ लक्ष योनींच्या या  फे-यातून आपली सुटका करण्यासाठी म्हणजेच आपल्या भक्ताला मोक्ष मिळवून देण्यासाठी सदैव तत्पर आहेत.

🌹।श्री राम जय राम जय जय राम।🌹



धन्यवाद



आनंद लेले

किल्ले पुरंदर, अति रम्य सुंदर

माझ्या आठवणीतील एक संस्मरणीय किल्ला- पुरंदर. पुणे शहरापासून अवघ्या 2 तासाच्या अंतरावर हा किल्ला वसलेला आहे. नारायणपूर येथून पुढे जाताना हा किल्ला दृष्टीस पडतो. वज्रगड़ाच्या बरोबर समोर हा किल्ला आहे. हे दोन्ही गड़ जुळे गड़ म्हणजेच Twins Fort म्हणून ओळखले जातात. या वज्रगड़ावरुनच तोफेच्या मुघल बादशहा आदिलशहा याच्या सैन्यतील दिलेरखान व जयसिंगराजे यांनी शिवाजी महाराजांनी जिंकलेल्या पुरंदर किल्ल्यावर तब्बल ४० ते ५० हजार फौजेनिशी आक्रमण केले होते. फक्त सातशे मावळ्यांच्या साहाय्याने त्यास चोख प्रत्युत्तर देताना महाराजांच्या सैन्यातील मातब्बर सरदार मुरारबाजी देशपांडे हे धारातीर्थी पडले. अशी ही शूर सरदार मुरारबाजी यांची ख्याती. त्यानंतर शिवाजी महाराजांनी जयसिंगाशी बोलणी करून दिनांक ११ जून १६६५ साली पुरंदरचा तह घड़वून आणला. इतिहासात अतिशय प्रसिद्ध असा पुरंदरचा तह आहे. यासाठी महाराजांनी आपल्याकडील जवळपास २५ किल्ले या तहासाठी सोडले. जे त्यांनी नंतर पुन्हा जिंकले.


अतिशय घाटातील रस्ता पार करून आपण पुरंदर किल्ल्याच्या बाहेरील प्रवेशद्वाराकड़े पोहोचतो. येथे सैन्याच प्रशिक्षण तळ आहे. जिथे आपले ओळखपत्र दाखविल्यावरच किल्ल्याच्या आवारात आपल्याला प्रवेश मिळू शकतो. पुरंदर किल्ल्यावर जवळपास सैन्याचे 350 ते 400 जवान तैनात आहेत. बाहेरील प्रवेशद्वाराकडून थोड़ा रस्ता पार करून आपण किल्ल्याच्या पायथ्याशी पोहोचतो. त्या भागात सुद्धा सैन्याचे जवान पहारा सतत देत होते. किल्ल्याचा पायथाच इतका सुंदर आणि नीटनेटका आहे. तेथून थोड़ पुढे गेल्यावर हुतात्मा शंभु राजे यांचे जन्मस्थान आहे. किल्ल्याचा पायथ्याशी पुरंदर च्या लढाईत आपल्या प्राणांची आहुति दिलेल्या मुरारबाजी यांचे स्मारक ही आहे. पायथ्याशी फोटोग्राफी करता येते पण किल्ल्यावर जाताना मोबाईल आणि कैमेरा नेंण्यास बंदी आहे. किल्ला हा चढायला अतिशय सोप्पा आहे. पाउलवाटेप्रमाणे त्याचे चढ़ण असल्याने फारसा थकवा जाणवत नाही. चढायला सुरुवात केल्यापासून ते किल्ल्यावर पोचेपर्यंत साधारण अर्धा ते पाऊण तास लागतो. किल्ल्यावर पोचल्यावर तेथे एका बाजूस सावलीच्या ठिकाणी थोड़ा आराम करून पुन्हा चढायला सुरुवात करायची. 


तिथे काही असे ही प्रवासी भेटले ज्यांना या किल्ल्याबद्दल फारशी माहिती नव्हती पण तरीही ते अभिमानाने सांगत होते की याच खिंडीत लढताना बाजीप्रभु देशपांडे धारातीर्थी पडले व खाली जे आहे हे त्यांचे च स्मारक आहे. 
किल्ल्याच्या सर्वात मुख्य आणि वरच्या टोकाला भगवान महादेवांचे सुंदर मंदिर आहे. त्यामुळे मुख्य किल्ल्यापासून चढून तीथपर्यंत जायला अजून अर्धा तास लागतो. ते चढ़ण थोडेसे कठिण आहे. पण एकदा वरच्या टोकाला पोचलो आणि भगवान शंकराचे दर्शन झाले की सगळा शिणवठा दूर पळतो. मंदिराच्या आवारात थोडावेळ बसायचे की पुन्हा खाली उतरायला सुरुवात करायची.


संपूर्ण किल्ल्याच्या पायथ्याशी किंवा किल्ल्यावर कुठेही कचराफेक, घाणेरडेपणा नाही. किल्ल्याच्या कुठल्याच दगड़ावर प्रेमी युगुलांचे कोरीव काम नाही. सगळे कसे टापटीप, नीटनेटके आणि स्वच्छ. सगळीकडे सैन्याचे जवान तैनात असल्याने किल्ल्यास भेट देण्यास येणारे लोक सुद्धा या गोष्टीची खूप दक्षता घेतात. बाकी किल्ल्यांची आज जी अवस्था आहे ती पाहता मला अस वाटत की सरकारने सर्वच किल्ल्यांवर असे जवान तैनात करावेत जेणेकरून आपल्या वास्तुंचे सौंदर्य जपले जाईल. इतिहासात अनेक लढाया प्रसिद्ध आहेत. तसेच जिवा महाला, बाजीप्रभु देशपांडे, तानाजी मालुसरे, नेताजी पालकर, मदारी मेहतर यांसारखे अनेक वीर योद्धे ही प्रसिद्ध आहेत. पण पुरंदर किल्ल्यासाठी लढताना वीरगती प्राप्त झालेले मुरारबाजी आणि पुरंदरच्या प्रसिद्ध तहाबाबत क्वचितच बोलल जातं आणि त्याबाबत फारच कमी लोकांना माहित आहे.

⛳जय भवानी। जय शिवाजी।⛳


धन्यवाद


आनंद लेले

शिस्त राष्ट्रप्रेमाची सेकंद ५२, चुकवि ह्रदयाचे ठोके ७२

मी शाळेत असताना मराठीच्या पाठ्यपुस्तकात मला एक धड़ा होता, एकदा का शिस्त अंगी पूर्णपणे रुजली की ती कशी सगळीकडे दिसून येते. लष्करात जवान म्हणून कार्यरत असणारे, सेवानिवृत्त झालेले मेजर श्री. सुभेदार हे एका लहानशा खेड़यात स्थित असतात. एके दिवशी ते नदीवरुन हांडयाने पाणी भरून आणत असतात. रस्त्यातून येत असताना जवळच एक शाळा असते व त्या शाळेत मुले राष्ट्रगीत म्हणत असतात आणि हे सेवानिवृत्त मेजर श्री. सुभेदार यांना ऐकू जाते तेव्हा त्यांच्या डोक्यावरील पाण्याचा हंडा थेट खाली पडतो आणि ते संपूर्ण राष्ट्रगीत संपेपर्यंत तशाच सावधान अवस्थेत उभे राहतात. ह्याला म्हणतात खरी शिस्त.


शिस्त तर आपल्या शरीरासाठी नेहमीच आवश्यक असते. पण राष्ट्रप्रेमाची शिस्त ही वेगळीच असते. आपले शरीर हे सुरळीत चालू राहण्यासाठी जसे आपल्या शरीरातील सर्व अवयव हे एका स्थितीत कार्यरत असतात. त्यातल्या एकाने जरी चुकून बेशिस्तपणा केला तर आपले शारिरिक संतुलन बिघडू शकते. आज आपल्याला स्वतंत्र होऊन 70 वर्षे झाली खरी, पण आपण ख़-या अर्थाने स्वतंत्र आहोत का याचा विचार आपल्या मनाशीच करूयात. कारण ज्याला या देशाच्या राष्ट्रगीताबद्दल आदर नाही, प्रेमभाव नाही तो अजूनही वैयक्तिक पारतंत्र्यात च जगतोय. खरा तो एकचि धर्म, जगाला प्रेम अर्पावे। बलसागर भारत होवो, विश्वात शोभुनि राहों। खरच, याचसाठी केला होता स्वातंत्र्याचा अट्टाहास!


असं म्हणतात की, दिवाळीत नरकचतुर्दशीला सूर्योदयापूर्वी उठून जो आंघोळ करत नाही, तो नरकात जातो. तसेच जो देशाच्या स्वातंत्र्यदिनी लवकर उठून झेंडावंदनाला जात नाही, त्यास पुढील जन्म शत्रुराष्ट्रांत मिळतो. खरच शत्रुराष्ट्रांत जन्म मिळतो की नाही हे मात्र ठाऊक नाही. पण असे म्हणण्यामागे सुद्धा येन केन प्रकारेण देशप्रेमाची शिस्त अंगी निर्माण करणे हाच मुख्य उद्देश आहे. ज्याप्रमाणे लहान मूल हे औषध घेत नसेल तर आपल्याला इंजेक्शन देतील या भीतीने जसे औषध घेते, तसेच शिस्तीचे सुद्धा आहे. शिस्त ही आधी बळजबरींने अंगी टोचावी लागते, नंतर शरीराला त्याची सवय होते आणि मग ती पूर्णपणे अंगी बाणते.


आपण या जगात येण्यासाठी आईच्या पोटात 9 महीने थांबतो, चालायला येता याव म्हणून दीड वर्ष आणि बोलता यावे म्हणून एक वर्ष थांबतो, मतदानाचा अधिकार प्राप्त व्हावा म्हणून 18 वर्षे थांबतो, लग्नासाठी 20 ते 25 वर्ष थांबतो, ट्रैफिक सिग्नल तोडला तर दंड बसेल या भीतीने 60 सेकंद थांबतो. मग राष्ट्रप्रेम आणि राष्ट्रभक्तिसाठी फक्त 52 सेकंद सुद्धा का थांबत नाही?? ज्या देशात मांजर आडवे गेल्यावर आपले काम होणार नाही या भीतीपोटी जो माणूस थोड़ा थांबतो तोच माणूस राष्ट्रगीताचा अवमान करून न थांबता सरळ पुढे जातो. तो देश कसा बरं पुढे जाईल?? देऊळबंद सिनेमात दाखविल्याप्रमाणे माणूस हा कुठल्याही देवतेचा भक्त नसला पण जर तो राष्ट्रभक्त असेल तर देव सुद्धा त्याच्या पाठीमागे उभा असतो. या देशप्रेमासाठी मुळात कोणाच्याही सक्तिची आणि कुठल्याही मुभेची आवश्यकताच नाहीये. जोपर्यंत राष्ट्रगीतासाठी उभे राहायला आपल्या स्वतःला आतून, मनापासून अभिमान वाटत नाही, तोपर्यंत या बाबतीत सक्ति केली किंवा नाही तरी काही जण त्याचा अवमान च करतील. पण खरा तोच जो त्यावेळेस नकळतपणे स्तब्ध होतो, त्याच्या अंगावर शहारे येतात आणि त्या 52 सेकंदासाठी त्याच्या हृदयाचे नियमितपणे सुरु असलेले 72 ठोके हेदेखील त्यावेळी चुकतात तो खरा राष्ट्रभक्त!


धन्यवाद


आनंद लेले.

सोशल मीडियाची चटक, जी बनतेय जीवनाचा अविभाज्य घटक

साधारण 2012 व त्यानंतर स्मार्टफोन हा काळाची गरज बनू लागला. जो तो स्मार्टफोन घेऊ लागला.. साधा फोन क़ाय वाईट होता का?? नाही. जुने फोन तर जास्त वर्ष टिकणारे आणि स्मार्टफोन हून जास्त दणकट आहेत. पण परत तेच, जमाना बदलतोय. आता स्मार्टफोन सगळ्यांकड़े आहे म्हणून तो आपल्याकडे ही असला पाहिजे. पण स्मार्टफोन कड़े लोक जास्तीत जास्त वळण्याच आणि मोठ्या प्रमाणात त्याची गरज भासण्याच मुख्य कारण म्हणजेच सोशल मीडिया.


या सोशल मीडियात प्रामुख्याने फेसबुक, व्हॉट्सअप, इंस्टाग्राम, ट्विटर यासारख्या अनेक ऍप्स चा समावेश आहे. तरी सुद्धा यात फेसबुक आणि व्हॉट्सअप वापरणा-या लोकांची संख्या सर्वात जास्त आहे. सकाळी उठल्यापासून रात्री झोपेपर्यंत आपण दिवसभरात सगळेच यावर एक्टिव असतो. घरात काही पूजा असेल, कोणाचा वाढदिवस असेल, कधी सण-उत्सव असेल तर फ़ोटो आणि शुभेच्छांच्या माध्यमातून यावर काही ना काहीतरी पोस्ट करत असतो. कुठे बाहेरगावी गेलो, कोणाला परिक्षेत यश मिळाल, कुणाला नोकरी लागली, कोणाच लग्न झाल, तर कोणाला अपत्य झाल तर तेही आपण लगेच आपण शेयर करतो. आज आपल्या आयुष्यात घड़णारी कुठलीही गोष्ट फक्त आपल्यापुरतीच मर्यादित नसते तर ती आता लगेच सगळ्यांना माहित होऊ शकते. 


आजच्या युगात काही चांगला कार्यक्रम असेल तर ते दाखवायला मीडिया ची गरजच नाहीये. कारण त्याआधीच आपणच आपल फेसबुक लाईव घेऊन तिथे पोहोचतो. 29 ऑगस्ट 2017 ला मुंबईत इतका प्रचंड पाऊस झाला होता. पण त्यादिवशी तर मीडियापेक्षा जास्त तर सामान्य जनता फेसबुक वर लाईव आलेली. पाऊस तर सगळीकडे सारखाच कोसळत होता. पण प्रत्येक जण स्वतः घेतलेल्या लाईव मधून पाऊस कसा वेगळा पडतोय हे दाखवायचा प्रयत्न करत होता. एवढ्या ढगफुटी समान पावसात सुद्धा लोकांना लाईव येण्याचा मोह काही आवरत नव्हता. तर असे काही आपण सोशल मीडिया शी जोडले गेलो आहोत.


सोशल मीडिया वर आपण इतके सोशल झालो आहोत की उठता-बसता, जाता-येता, खाता-पिता, फक्त झोप सोडून आपण दिवसभर सर्व काही त्यावर पोस्ट करत असतो. आपला आनंद हा सोशल मीडिया पुरताच मर्यादित आहे. कोणतीही गोष्ट जर सोशल मीडिया वर शेयर केली नाही, तर आपण त्या गोष्टीचा निखळ आनंद घेऊच शकत नाही. त्यामुळे फक्त किती लाईक्स आणि कॉमेंट्स येतात याकडे लक्ष असते आणि अपेक्षहून कमी लाईक्स आल्या की आपल्या आनंदावर लगेच विरजण पड़ते. कारण आजकाल सगळ्यांना दर्दी नको आहेत फक्त गर्दी च हवी आहे. म्हणूनच व्हॉट्सअप च्या माध्यमातून सगळे मित्र नातेवाईक एकत्र आले असले तरी गृप मध्ये क्षुल्लक कारणावरुन झालेली भांडणं विकोपाला गेल्याची उदाहरणें ही काही कमी नाहीत आणि यामुळेच नात्यांमध्ये विनाकारण दुरावा येतो आहे. याला आपण सगळेच जबाबदार आहोत. व्हॉट्सअप गृपमध्ये साध आपल्याला कोणी काही बोलल किंवा गृप मधून काढून टाकलं तर आपला अहंकार इतका दुखावला जातो. इथेच आपण स्वतःला समजवायची वेळ आली आहे.


समजा जर कोणी आपल्याला त्यांच्या वर्तुळामध्ये सहभागी करून घेऊ इच्छित नसेल तर आपण दुःखी न होता त्यांच्या सभोवती इतक मोठ वर्तुळ आखायच की त्यात आपोआप सगळेच समाविष्ट होतील. सोशल मीडिया वापरण चुकीच नाही. पण त्यात जर आपण भावनिकरित्या गुंतत असू आणि आपल समाधान जर फक्त सोशल मीडिया पुरतच मर्यादित ठेवत असू तर आपण त्यातून वेळीच स्वतःला बाहेर काढ़ण गरजेच आहे. "जर सोशल मीडिया बनत असेल अविभाज्य घटक तर त्यातून वेळीच बाहेर सटक".


धन्यवाद


आनंद लेले

Online sites ना बहर, पण त्यात फ़सवणुकीचा कहर

Online हा शब्द आपल्यासाठी इतका प्रचलित आहे की रोजच्या बोलीभाषेत आपण कमीत कमी दिवसातून 10 ते 15 वेळा त्याचा वापर करतो. रेल्वेचेे तिकीट काढण्यापासून ते घरी एखादी नवीन वस्तु घेण्यापर्यंत जवळजवळ सगळ काही आपण ऑनलाईन करत असतो. 


हे सगळ ऑनलाईन पद्धतीने सुरू होण्याची सुरवात साधारण 8 ते 9 वर्षांपूर्वी झाली असेल. तेव्हा 10 वी च्या निकाल लागलेल्या विद्यार्थ्यांची पहिलीवहीली महाविद्यालयीन प्रवेश प्रक्रिया ही ऑनलाईन पद्धतीने करण्यात आली होती. स्मार्टफोन च्या क्रांतिमुळे तर सगळे काही ऑनलाईन च होण्यास सुरुवात झाली. टेलिफोन चे बिल, लांबच्या सहलीचे बुकिंग, लक्ज़री बस चे रिज़र्वेशन, सिनेमा चे तिकीट, बँकेचे व्यवहार अशी सगळीच कामे आपण ऑनलाईन करू लागलो आणि यात ही सर्वात जास्त भर तेव्हा पडली जेव्हा नवनवीन ऑनलाईन शॉपिंग साइट्स उदयास येऊ लागल्या.  Flipkart, Amazon, Jabong, Myntra, Shopclues, Ebay, Alibaba यासारख्या अनेक शॉपिंग साईट्स मुळे आपल जीवन अधिकच सूखकर झाल. पूर्वी छोट्यातली छोटी किंवा मोठ्यातली मोठी महागड़ी वस्तु आणण्यासाठी आपणास घराबाहेर जाव लागायच. पण या sites मुळे तर आपण घरबसल्या एका क्लिक वर कुठलही उपकरण, गृहोपयोगी वस्तु, कपड़े, मोबाईल, टीवी वाटेल ते मागवु शकतो. याचे पैसे ही ऑनलाईन च भरायचे असल्यामुळे पाकिटातून एक रुपया सुद्धा काढायची किंवा बैंकेत जायची गरज च पड़त नाही. Debit card, Paytm, Paypal, Net banking सारखे पर्याय असल्याने आपण सहजरित्या payment करू शकतो आणि आपल्याला पाहिजे असणारी वस्तू घरबसल्या मागवू शकतो.


पण प्रत्येक नाण्याच्या दोन बाजू असतात. जसे या ऑनलाईन सेवांचे फायदे आहेत तसेच काही तोटे ही आहेत. या साईट्स वर  ब-याच प्रमाणात ग्राहकांची फसवणूक देखील झाली आहे. कोणी मोबाईल ऑर्डर केल्यावर कधी त्यांच्या वाट्याला दगड, कधी कांदे बटाटे, तर कधी साबणाची वडी आलीय. इतक्या मोठ्या प्रमाणात फसवणूक होऊनही कोणत्याही साईट्स ने झालेल्या चुकीबद्दल कधीही माफी मागितल्याचे ऐकिवात नाही. कधी पाठवलेल्या वस्तुत दोष तर कधी वस्तुच चूकीची. यामुळे ग्राहकांच्या पैशाचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. अशा वेळेस ग्राहकांना एक विनंती करावीशी वाटते की जेव्हा एखादी महागड़ी वस्तु मागवता तेव्हा पैसे आधीच न भरता सरळ Cash on Delivery हा पर्याय select करा. यात थोड़ा त्रास होईल पण नंतर होणारे नुकसान टळेल. मोबाईल ऑर्डर केल्यावर साबणाच्या वड्या येत आहेत तर एकदा साबण मागवून बघा, कदाचित नशीब पालटेल. या होणा-या सततच्या फ़सवणुकीमुळे संतापून एका ग्राहकाने तर या शॉपिंग साईट्सना च फ़सवून लाखोंचा गंडा घालण्याचा प्रयत्न केला होता. तसेच अज्ञात नंबर वरुन येणारे बनावट फोन कॉल्स जे तुम्हाला कुठल्यातरी बँकेतून बोलत असल्याचा दावा करून तुमच्या ATM card संबंधित माहिती गोळा करून लाखोंचा गंडा घातल्याचीही अनेक उदाहरणे आहेत. या साइट्स वर शॉपिंग करत असताना मोबाइल वर जो OTP येतो तो शेयर केल्याने सुद्धा तुमची फसवणूक होऊ शकते. या OTP मुळे तर मध्यंतरी ब-याच जणांची Whatsapp Account सुद्धा Hack झाली आहेत. कुठल महत्वाच ओळखपत्र ऑनलाईन पद्धतीने बनविण्यास दिल तर त्यात नावात गोंधळ, ऑनलाईन राजपत्राच काम केल तर त्यात कागदपत्रात घोळ असे अनेक प्रश्न आणि समस्या ऑनलाईन पद्धतीमुळे निर्माण होत आहेत.


हे सर्व होण्यामागच महत्वाच कारण आणि या ऑनलाईन पद्धतीतला सर्वात मोठा दोष म्हणजे या सर्व गोष्टी ऑनलाईन झाल्यामुळे त्याची विश्वसनीयता आणि सत्यता पड़ताळता येऊ शकत नाही. म्हणूनच ऑनलाईन पद्धती सोप्पी आणि कष्ट वाचविणारी असली तरी तिचा वापर हुशारीने करणे गरजेच आहे. ग्राहकांनी ऑनलाईन पद्धतीवरच अवलंबून राहू नये व तिच्या अधीन होऊन विसंबलात तर तुम्हाला नुकसान होण्याची शक्यता आहे. म्हणूनच या पद्धतीचा वापर सतर्कतेने तसेच सजगतेने करण गरजेच आहे व अतिवापर टाळणेच श्रेयस्कर आहे.


धन्यवाद


आनंद लेले

चाकरमान्यांची डेडलाईन आणि मुंबईची लाईफलाइन

तमाम मुंबईकरांना तिच्या वेळेच्या काट्यावर धावायला लावणारी, दररोज लाखो प्रवाशांना सामावून घेणारी तरी कधीही त्याबद्दल तक्रार न करणारी म्हणजे मुंबईची लोकल.

सगळेजण सुट्टी घेतात पण हिला मात्र सुट्टी नसते. रोज नोकरदार वर्ग, व्यापारी, विद्यार्थी, डबेवाले तसेच इतर प्रवासी हिच्यातुन प्रवास करतात. तिकीट आणि पासाच्या किमतिनुसार इथे क्लास आहेत. पण लोकल कधीच पास आणि क्लास बघून भेदभाव करत नाही. ती प्रत्येक प्रवासीला तितक्याच गर्दीतुन नेते. कारण आजकाल फर्स्ट आणि सेकंड दोन्ही क्लास मध्ये सारखीच गर्दी पाहायला मिळते. प्रत्येकाची ट्रेन आणि प्रत्येकाचे गंतव्य स्थानक हे ठरलेले असते. प्रत्येक लोकलच्या प्रत्येक डब्यात ओळखीने बनलेले वेगवेगळे गृप असतात. आजकाल प्रत्येकाच्या व्हॉट्सअप वर ठराविक वेळच्या ट्रेनचा एक ग्रुप तर असतोच. हे गृपमधील प्रवासी आपल्या रोजच्या लोकल वर इतक भरभरुन प्रेम करतात की आपली रोजची लोकल तर चुकवत नाहीच पण सणासुदीला आपल्या रोजच्या लोकल ला एखाद्या वधुप्रमाणे सजवतात. 

लोकल ट्रेन ची वेळ ही ठरलेली असते. ती चुकत नाही. पण कधी कधी आपण वेळेवर असलो तरी ती आपल्याला खूप वाट पाहायला लावते. पण एखाद दिवशी जर आपण चुकून 2 मिनिट जरी लेट झालो तर ती निघून गेलेली असते. ती कोणासाठी थांबत नाही. पण तांत्रिक बिघाड, अतिवृष्टी, रेल्वे कर्मचा-यांचा संप आणि रेल रोको यापुढे ती पूर्णपणे असहाय्य आणि हतबल ठरते. ती आणि तिच्यावर भरभरून प्रेम करणारा तिचा रोजचा प्रवासी इतके वर्षानंतर सुद्धा सगळ्या असुविधा, ग़ैरसोयी आणि त्यातही ओढावणा-या नैसर्गिक आणि तांत्रिक आपत्तिला अजूनही नाइलाजाने सामोरा जातोय. इतक्या प्रचंड गर्दीत रोज धक्के खात, लटकून, उभा राहून प्रवास करतो आणि त्याची ही नित्याची दयनीय अवस्था ही इतरांना अभिमानाने सांगतो. दररोज होणारी लटका लटकी त्यातून इतर सहप्रवासींशी उड़णारी खटकाखटकी, चेंगराचेंगरी पण कुठे म्हणून सुविधा नाही. रोज नित्यनियमाने तिकीट, पास काढून प्रवास करणा-या मुंबईकराने किमान सुखाने व्यवस्थित उभे राहून प्रवास करण्याची ही अपेक्षा करू नये का?? रोज सातत्याने धावणारी जीवनवाहिनी आणि तिच्याबरोबर धावणारा तिच्या लाडक्या प्रवाश्याचा प्रवास सुखकर व्हावा ही तमाम मुंबईकराची एकच माफक अपेक्षा आहे.


धन्यवाद


आनंद लेले

जगबुड़ी - परमसत्य की भाकडकथा

इस दुनिया मे हर आनेवाले को जाना ही पड़ता है. कोणतीही गोष्ट असु दे ज्याप्रमाणे तिला आरंभ असतो तसाच शेवट ही असतो. उत्त्पत्ति,स्थिति आणि लय हे सतत चालू राहणार. पुनरपि जननम पुनरपि मरणम। पण ते कधी संपणार हे आपल्या हातात नाही. या जगातील प्रत्येक गोष्टीचा आरंभ आणि शेवट निसर्गाने त्याच्या हातात ठेवलाय. या गोष्टी कशा घड़तात याचा थांगपत्ता ही लागत नाही. ऋषिच कुळ आणि नदीच मूळ शोधायला जाऊ नये अस म्हणतात. तसच आहे हे, जिथे स्वतःचा अंत कधी होणार हे आपल्याला ठाऊक नाही तिथे जगाचा अंत कधी होईल हे इतक्या ठामपणे कस सांगू शकणार!  



गेल्या 7 ते 8 वर्षांपासून जगबुड़ी या विषयावर बरीच भाष्य केली जात आहेत ति सुद्धा इतक्या ठामपणाने की इतरांना विचार करायला लावतात. पूर्वी एक अस भाकित केलेल की 21 डिसेंबर 2012 रोजी जगाचा अंत होणार आहे. खर तर माया नावाच कैलेंडर त्यादिवशी संपल आणि ती तारीख ही त्या दिनदर्शिकेची शेवटची तारीख होती. हे ऐकून फ्रांस मधील लोक कुठल्यातरी उंच डोंगरावर जाऊन बसली. आता उद्या कालनिर्णय ची शेवटची आवृत्ति संपली म्हणून पुण्यातील जनता पर्वतीच्या डोंगरावर जाऊन बसेल,अस कुठे असत का?? फक्त चॅनल चा TRP वाढविण्यासाठी स्वतःची वैचारिक पातळी कमी करून अजून किती दिवस लोकांची दिशाभूल करत राहणार?? अहो, न्यूज दाखवायच्या असतील तर चांगल्या न्यूज दाखवा. जेव्हा गॉड पार्टिकल साठी महाप्रयोग करण्यात आलेला त्या मागच शास्रीय कारण दाखवायच्या ऐवजी त्यामुळे विश्वाचा अंत होऊ शकतो हे मिडियाने दाखविलेल. तसेच त्यावर ज्योतिषांनी सुद्धा न्यूज चॅनल वर येऊन अधिकार वाणीने भाष्य केल होत. त्याचा सामान्य माणसावर इतका चटकन प्रभाव पडला की ज्या दिवशी हा प्रयोग केला तेव्हा काही मुलांनी जगबुड़ी होईल म्हणून शाळा बुडवली. मिडियाने TRP वाढवायच्या नादात तर Reality Shows आणि Daily soaps ला देखील मागे टाकल आहे. 


नुकतच 22 सप्टेंबर 2017 ला विश्वाचा अंत होणार अस एक भाकित डेविड मिडे नावाच्या एका अमेरिकी माणसाने वर्तवल. ते आपल्या न्यूज चॅनल वाल्यांनी इतक उचलून धरल की जगबुड़ीच्या दिवशी त्यांना आपण अजून जीवंत कसे हा प्रश्न पडला असेल. असे कंत्राटी भाकितकार यांना मिळतात तरी कुठून देव च जाणे! एकदा का न्यूज मिळाली की ती कशी, क़ाय, त्याची पार्श्वभूमि क़ाय याचा साधा विचार देखील न करता ती नुसती पसरवत सुटायची. मग जो काही चारा मिळेल तो भराभरा गिळून नंतर रवंथ करणा-या म्हशीत आणि यांच्यात क़ाय फरक!  सत्य आणि असत्य यातला फरक स्पष्ट करून फक्त सत्य तेच लोकांसमोर आणणारी म्हणून मीडिया कड़े पाहिल जात होत. पण यांच्या अशा पोरकटपणा मुळे लोकांचा मीडिया वरचा विश्वास उडतोय. या अशा न्यूज दाखवण्याऐवजी ज्या न्यूज खरच दाखवायला हव्या आहेत त्या बाजूलाच राहत आहेत. एकीकडे जनतेला अंधश्रद्धाळू म्हणून निर्मूलनाच काम करायच आणि दुसरीकडे स्वतःच नवीन अंधश्रद्धाना खतपाणी घालायच. 


जगबुड़ी कधी होणार याच जर खरच अप्रुप असेल तर एकदा ग्रंथराज दासबोध वाचा. त्यात जगबुड़ी कधी होणार आणि कशी होणार यांच सविस्तर वर्णन नुसत वाचून देखील अंगावर शहारे येतील. कोणत्यातरी फड़तुस विदेशी शास्त्रज्ञांना ग्रेट ही पदवी द्यायची आणि  आयुष्यात जगाव कस हे शिकविणा-या सार्थ श्री ज्ञानेश्वरीला वयाच्या मानाने बर लिहिलय इतकी हलकट प्रतिक्रिया देऊन मोकळे होता. जगबुड़ी कधी ना कधीतरी होणार हे परमसत्य आहे. ही तर कलियुगाची फक्त सुरवात आहे. पण जगबुड़ी कोणीतरी एखादा सांगतो तेव्हाच होणार, ही मात्र त्या परमसत्याचा आधार घेऊन बनविलेली एक निव्वळ भाकडकथा आहे.

धन्यवाद


आनंद लेले

नादअधिनम् जगतसर्वम्

सृष्टि ही शून्यातून निर्माण झाली. आपली ही मूळ स्थिति तीच आहे, म्हणून आपण शून्याकडे जाण्याचा प्रयत्न करावा. शून्याकडे जाणे म्हणजेच आपल्या अंतरंगात झाकणे किंवा मनात डोकावणे. आणि हे आपण ज्याच्यामार्फत करू शकतो ते जगातील एकमेव शास्त्र म्हणजे संगीत.  ही संपूर्ण सृष्टी नादाच्या अधीन आहे. नाद म्हणजे ध्वनि. ही नादाची शब्दशः व्याख्या. आपल्याला वाटते की एखादया व्यक्तीचे संगीत जास्त मनमोहक असते.  पण ते कसे?  तर ही एक कला आहे. स्वर आणि लयीला फ़क्त जोडण्याची  नव्हे, तर त्यांना तोडण्याचीही कला.  2 स्वरांच्या मधे जे मौन असते त्याचा उपयोग करण्याची कला.  आणि हे रहस्य जो समजतो त्याचं संगीत प्रबळ, मनमोहक, सुमधुर तसेच मंत्रमुग्ध करणारं असतं. ज्यांना हे रहस्य माहित नाही ते फक्त स्वरांवर लक्ष केंद्रित करतात आणि जे हे रहस्य जाणतात ते 2 स्वरांमधील मौन ही ऐकू शकतात. 

संगीत आणि नाद हे फ़क्त वाद्यांपूरतेच सिमित नसून ते अनादि काळापासून चालत आलय. सृष्टीतील प्रथम नाद ॐ. ज्याने सृष्टीची निर्मिती झाली. ॐ हा एक शब्द नसून ते एक स्पंदन आहे, ऊर्जा आहे. ॐ हा सृजनाचा, नवनिर्मितिचा स्रोत आहे.  ॐ मधील अ हा जागृत, ऊ हा स्वप्नवत आणि म हा गाढ़ निद्रिस्त अवस्थेचे प्रतिक आहे.

ॐ ऐकण्यासाठी मन स्थिर पाहिजे.  ज्याने ॐ नीट ऐकला त्याला सृष्टीचे रहस्य हळूहळू समजू लागेल. संगीत हे माणसाला कुठल्याही प्रकारच्या नियंत्रणातून, बंधनातुन मुक्त करते. संगीताशी जेव्हा आपण एकरूप होतो. तेव्हा शून्यावस्थेला पोहोचतो आणि या ॐ मध्येच विलीन होतो. तसेच संगीताशी तद्रूप, तादात्म्य झालेला माणूस समस्त सृष्टिशी एकरूप होतो आणि सगळ्यात शेवटी तो साक्षात् ॐ असलेल्या भगवान शंकरांना जाऊन मिळतो. हेच जीवनाचे चक्र आहे. कारण भगवान महादेव हे संगीताचा प्रमुख स्रोत आहेत. त्यांच्यापासून च या सृष्टीची आणि संगीताची निर्मिती झालीय. ते स्वतः त्यांच्या 'नटराज' या कलेच्या देवतेच्या रूपाने विद्यमान तसेच विराजमान आहेत आणि त्यांनाही संगीताची अतिप्रचंड आवड़ आहे. कारण ही संगीत ही एक अशी कला आहे आहे की ती कोणालाही चटकन मोहित करू शकते. म्हणूनच साक्षात् भगवान महादेवांनी म्हंटले आहे   "नादअधीनम् जगतसर्वम्" :)  याचा अर्थ च हा की समस्त सृष्टि ही या नादाच्या अधीन आहे तसेच या नादामुळेच सृष्टीचे संचलन सुरळीतपणे सुरु आहे.

धन्यवाद!

आनंद लेले.

साथ स्वतःचीच स्वतःला

साथ स्वतःचीच स्वतःला. ऐकायला किती नवल वाटत ना. कारण आयुष्य जगताना साथिची गरज कुठेही भासली तर जोड़ीदार लागतोच. थोडक्यात सांगायचं तर आजच्या भाषेत त्याला आपण partner अस म्हणतो. कुठला नवीन व्यवसाय सुरु करायचा, दोनाचे चार करायचे, साधी भाड़्याने रूम जरी घ्यायची असेल तर एकट्याला रूम परवडत नाही म्हणून partner हा लागतोच. काही काम आपण संघटित झाल्याशिवाय करू शकत नाही कारण टाळी ही एका हाताने वाजत नसते.  मुंग्यांना अन्न जमा करण्यासाठी, मधमाशांना पोळं बनविण्यासाठी, चिमण्यांना घरट बांधण्यासाठी,  Mouse,CPU, Keyboard आणि Monitor ला एकत्र यावे लागते computer चालवायला, नीरांजन, वात व ज्योत यांना तेवत राहावे लागते. प्रकाश देण्यासाठी, पाणी, वाफ, ढग आणि सूर्य यांना जलचक्र पूर्ण करण्यासाठी एकमेकांची साथ लागते. अहो सजीव च क़ाय पण निर्जीव वस्तूंनाही कार्य करण्यासाठी एकत्र यावे लागते.  


संसाराच्या रहाटगाड़ग्यात वावरताना सुखाला-दुःखाची, हास्याला-रडण्याची,  करुणेला- क्षमेची, याचनेला - दातृत्वाची... म्हणजे जगातली कुठलीही गोष्ट का असेना, भौतिक, आत्मिक, कायिक, वाचिक, मानसिक, आध्यात्मिक आणि वैश्विक पातळीवर सर्वांनाच साथ लागते. साक्षात हे जग जिच्यामुळे उत्पन्न झालं ती विधिकन्यका, जगदजननी आदिशक्ति! तिला ही मूर्त स्वरुपात यायला शिवतत्वाची साथ लागलेली. सूक्ष्मातल्या सूक्ष्म अणुलाही रेणुची साथ लागते. हे माहित असुनही माणूस अहंकार, लोभ, क्रोध, मोह, मद, मत्सर या षड्रिपुंचे गाठोंडे घेऊन फिरत असतो. पण निसर्ग ही गोष्ट जाणून आहे त्यामुळे सगळ्यांच संतुलन राखून आहे. माणूस मात्र ही गोष्ट विसरताना दिसतोय आणि ते ही पृथ्वीवरचा एकमात्र समाजशील प्राणी असून सुद्धा! पृथ्वीवर 6 अब्जाच्या महाकाय संख्येने वास्तव्य करीत असून देखील भूतलावरच्या प्रचंड गर्दीत सुद्धा तो एकटा पडलाय. आजकालची हायटेक साधने ही खरतर काळाची गरज नसून या गर्दीत कुठेतरी एकाकी पडलेल्या माणसाला रमविण्याची साधने आहेत. या हाईटेक साधनांनी माणूस जग जोडतोय की स्वतःलाच जगापासुन तोड़तोय. पूर्वी शेजारच्या घरात काही झाल की एका हाकेत धावत निघणारा माणूस आज सिमेंट, कॉन्क्रेट च्या काटेरी कुंपणात स्वतःलाच कोडुंन बसलाय.  जग हे बंदिशाळा, कुणी न येथे भला चांगला, जो तो पथ चुकलेला!  जो तो फक्त स्वतःच्या वाटेवर नुसता धावतोय. जन्माला ही एकटाच येतो आणि जातो ही एकटाच!


आपण या जगात येताना एकटे येत असलो तरी 2 गोष्टी सोबत घेऊन येतो ते म्हणजे शरीर आणि मन.  या एकाच नाण्याच्या 2 बाजू आहेत. मन हे आपल्या देहाचा कणा आहे. त्यामुळे जीवनात जरी एकटे जगत असलो तरी स्वतःला स्वतःची साथ लागते. आपल्या सभोवतालच्या जीवनात जर काही गड़बड़ असेल तर त्याचे कारण आपल्या अंतरंगात दडलेले आहे कारण मनात जर अशांतता असेल तर या जगात कुठेही शांतता लाभणार नाही. आता पूर्वीसारखी हसवणारी, करमणुकीची साधने सतत मिळणार नाहीत. त्यामुळे स्वतःच्या डोक्यात च एक Self Entertaining Device हे Develop कराव लागेल. सुख-दुःख, आनंद-क्लेश या दृष्टीने जगाकडे बघण्यापेक्षा वास्तविकतेने बघण गरजेच आहे. यातच सगळ्यांच गमक आहे. तरच आपण या सगळ्यातुन पार होऊन आपल संतुलन सदोदित राखु शकतो.

शेवटी एक च म्हणेन,

"मन भरकटेलच कशाला?
जेव्हा साथ स्वतःचीच स्वतःला".

धन्यवाद!

आनंद लेले.

पौष्टिक तेच जे मिळते फुकट

आपला आहार कसा असावा? तर आहार नियमबद्ध किंवा साचेबद्ध नसावा. त्याच एक विशिष्ट वेळापत्रक वगैरे अजिबात नसावे, पण याचा अर्थ असाही नाही की मनात आल म्हणून खात सुटलोय. नुसत मनात आलय म्हणून जिभेचे चोचले पुरविण्यासाठी खात सूटाल तर नुसतेच सुटाल😝.   भूक लागली म्हणून 2,4 जिनसां तोंडात टाकल्या तर मुळीच हरकत नाही आणि त्यात सुद्धा ते जर पौष्टिक असेल तर सोन्याहुन पिवळ. कारण पौष्टिक हे शरीरासाठी कधीच अपायकारक नसते. जसे आणि ज्या प्रकारचे अन्न आपण खात असतो तशी आपली बुद्धि तयार होत असतो. लोक म्हणतात की फुकट ते पौष्टिक, पण मी म्हणीन की पौष्टिक तेच जे फुकट कारण ते आपल्याला घरच्या घरी मिळत ना, म्हणून त्याची किम्मत नसते.

 सैंडविच हे घरच्या घरी खोब-याची चटणी आणि काकड़ी, टॉमटो चे काप घालून ही बनू शकते पण आपल्याला बाहेरचच आवडत, बाहेरच्या गाड़ीवरील पावभाजी पेक्षा घरची पावभाजीच जास्त रूचकर असते. कधीतरी बाहेर खाण चांगल, शरीराला सगळ्याची सवय असावी, पण त्यावरच अवलंबून राहु नये. शेवटी कितीही बाहेरच खाल्ल तरी गोड़ वरण भात, आमटी, भाजी, पोळी, ताक ही चौकट महत्वाची😋 आजकाल जिभेची चव ही प्रमाणापेक्षा जास्त च विकसित झालीय, त्यामुळे रोज काहीतरी नवनवीन लागत, चवीने खाणार त्याला देव देणार अस जरी असल तरी त्याचा अर्थ हा की जे पुढ्यात मिळतय ते नाटक न करता आणि त्या अन्नाला नावे न ठेवता खाणे.शेवटी ते पूर्णब्रह्म आहे. पण आजकाल आपण आपल्या नित्याच्या आहाराच्या बाबतीत पण इतके चोखंदळ झालो आहोत. म्हणून च सकाळच्या चहापोळी या रोचक न्याहारी ची जागा बटर, पाव यांनी घेतली आहे. कधिकधी उप्पीट, पोहे किंवा ताकातली उकड ही चालू शकते. तेच कधिकधी थालपीठ, घावन, आंबोळ्या किंवा साबूदाणे वड़े ही चालू शकतात. कधिकधी एखाद्या निवांत दुपारी जेवण झाल्यावर एखादा दाण्याच्या कुटाचा साजुक तुपातला गोड़ लाडू म्हणजे जणु काही लोकल एनेस्थीशीया च.  एखाद्या दिवशी अगदीच कंटाळा आला तर तूप, मीठ, मेतकूट यांचे मिश्रण असलेला मऊ भात आणि सोबतीला लिंबाच लोणचं  अहाहा!   प्रोटीन किंवा इतर जीवनसत्वे मिळावीत म्हणून कोणते तरी शेक वगैरे घेण्यापेक्षा  उकळलेल्या वरणाच पाणी सोबत थोड़ हींग आणि मीठ किंवा कधिकधी तवकीराची वा साबुदाण्याची लापशी, नाचणीच सत्व किंवा शिंगाड्याच्या पीठाचा लाडू अशी सायंकाळची न्याहारीही होऊ शकते.  

थोडक्यात क़ाय तर आहार करण्याचा असा एक ठराविक नियम नाही आहे. पण त्याचा एकच मुख्य उद्देश आहे की सर्व प्रकारचे पौष्टिक पदार्थ पोटात जाण.  कारण आजकालच्या धावपळीच्या युगात जंक फूड त्यातही सगळ्यात जास्त चायनीज हा तरुणाईच्या आकर्षणाचा केंद्रबिंदु ठरत आहे. चायनीजच्या गाड्यांवरुन तर लोक रोज शिदोरी नेल्यासारखे पार्सल घेऊन घरी जातात. जी गोष्ट आपल्या शरीरासाठी अत्यंत हानिकारक आहे हे माहित असुनही अशा गोष्टी रोज तितक्याच आवडीने खाण्याचा अतिरेक होत आहे. तो टाळायला हवा आहे. कारण खर पौष्टिक अन्न आपल्या घरात च लपलं आहे. ते म्हणतात ना, तुज आहे तुजपाशी तरी का जागा चुकलासी तस आपल होऊ नये म्हणूनच शेवटी म्हणेन चांगलचुंगल मस्त खा आणि स्वस्थ रहा


धन्यवाद


आनंद लेले

कोषमय आवरणातून बाहेर पड़ण गरजेच

मानसिक वैफल्य आणि आत्महत्येला प्रवृत्त करण्यास दरवेळेस बाहेरची परिस्थिति कारणीभूत ठरते अस नाही, काही वेळेस मनातील चुकीच्या समजुती  बाहेरील सत्य परिस्थितीवर  आदळतात आणि तिथेच मन वैफल्यग्रस्त होते. सतत आपल्या संरक्षित कोशात मुलांना वाढवण, लहानपणापासून च त्यांना सतत एका पोषक वलयाखाली जपण या सवयी भविष्यात त्रासदायक ठरतात आणि जगरहाटी माहित नसल्याने मुलांची मने अर्थातच नाजुक आणि कमकुवत होतात. पालकांनी ही गोष्ट लक्षात घ्यायची आहे की त्यांनी मुलांना थोड़स सुटवंग करायच आहे, तर ति शालेय आणि महाविद्यालयीन जीवनात कुठल्याही कठिण परिक्षेला सामोरे जाऊ शकतील. मुल लहान असताना रडली तर एकवेळ चालेल पण ती भविष्यात रडली नाही पाहिजेत.

आता प्रश्न राहिला मुलांचा, तर मुलांनो आपल जीवन इतक स्वस्त आहे का की क्षणिक नापास होण्याचा भीतीने ती आत्महत्या तुम्हाला जवळ करावीशी वाटते, एक गोष्ट लक्षात ठेवा की आत्महत्या करायला खुप हिम्मत लागते, त्यातली थोड़ी जरी आपल्यात असेल तर आपण आयुष्यात खुप काही करू शकतो. आयुष्यात प्रत्येक गोष्टीला एक alternative (पर्याय)तर द्यायला शिका, की ही आत्महत्या करण आत्ता खरच गरजेचे आहे का? रिजल्ट येईपर्यंत तर वाट बघू, कदाचित पास झालो तर!!  अशी अनेक उदाहरण आहेत ज्यांनी आत्महत्या केल्यावर त्यांचा रिजल्ट चांगल्या मार्कानि लागला आहे. म्हणूनच असे अविचार करण्याआधी एकदा विचार करून बघा कारण तुम्ही केलेला एक अविचारामुळे तुमच्या स्वतःच्याच आयुष्याशी सगळ्यात मोठा व्यभिचार घडू शकतो हे लक्षात ठेवा. घरच्यांशी बोलून तर बघा, नक्कीच मार्ग निघेल. नापास तर नापास त्याने आयुष्य संपणार आहे का? मुळात अशा गोष्टीनसाठी समुपदेशनाची गरज च नाहीये. कारण समुपदेशन हा शब्द ऐकला की मानसिकदृष्टया आधीच दुर्बल असलेल्या मुलांना अजुनच दड़पण येते व धड़की भरते. मोकळेपणाने बोलणे व हसत खेळत सुसंवाद हाच त्याचे औषध आहे. 

आजकाल लोक जगतील कशी यापेक्षा जास्त ती नाऊमेदीने मरतील कशी ह्याचा प्रत्यय देणारे खेळ बनवले जात आहेत, त्यामुळे एक गोष्ट लक्षात ठेवा की तुम्ही जगलात किंवा मेलात कोणाला काही फरक पड़त नाही, मेलात तरी लोक तुमच्यावर पाय देऊन पुढे जातात, आणि ही सद्यस्थिति आहे.म्हणून आपल्याला लोक क़ाय म्हणतिल त्यापेक्षा तुम्हाला क़ाय वाटत याचा विचार करा. कारण तुम्ही कसेही वागलात तरी लोक काहीना काहीतरी म्हणत च राहणार. तरुण पीढ़ीला एवढ डोक असेल तर हातावर I am Whale अस गोंदवून blue whale खेळण्याऐवजी एकवेळ Dolphin माशासारखे उड़ाणटप्पू आयुष्य जगा आणि जगायला उमेद किंवा चालना देतील असे खेळ बनवा आणि अवश्य खेळा म्हणजे मानसिक दौर्बल्य, वैफल्य अस काही अस्तित्वातच राहणार नाही.


धन्यवाद!

कु. आनंद लेले

सामाजिक प्राणी बनला सस्तन। दुर्घटनेत चिरडले गेले एल्फिंस्टन।।

दिनांक 29 सप्टेंबर 2017,  बरोबर एक महिन्यानंतर.. तारीख तीच होती फक्त 29 ऑगस्ट ला झालेल्या नैसर्गिक आपत्ति ची जागा मानवनिर्मित आपत्तिने घेतली. निव्वळ काही मिनिटांत झालेल्या गोंधळामुळे तब्बल 22 निष्पाप जीवांचे अक्षरशः नरबळी घेतले. आणि हे सगळे इतके भयंकर होते की काही क्षण काळाला सुद्धा हे थांबविणे शक्य झाले नसावे.  मुंबई शहराने आत्तापर्यंत बरेच आघात झेलले आहेत पण हा प्रकार अंगावर शहारा आणणारा होता, कारण आत्तापर्यंत कठिण प्रसंगात एकमेकाला मदत करणारा मुंबईकर त्या दिवशी नकळतपणे दुस-या मुंबईकराच्या मरणास कारणीभूत ठरला होता. कोणी स्वप्नात सुद्धा कल्पना केली नसेल की असे काही होईल. हा दिवस मुंबईच्या इतिहासात काळा दिवस म्हणून नोंदवला गेला. 


या घटनेचे सर्वच स्तरावर तीव्र पडसाद उमटले. पुल पडल्याची अफवा पसरल्याने हि घटना घडली असे सर्वजण म्हणाले, कोणी म्हणाले की अचानक आलेल्या पावसाने पुलावरुन खाली उतरणारे लोक तिथेच थांबले आणि वरील लोकांनी केलेल्या लोटालोटित लोक पडले आणि गेले. कोणी प्रशासनाने मोडकळीस आणलेल्या पुलाकडे सादर पत्र देऊन ही दुर्लक्ष केले असे म्हणाले. कोणी सुरेश प्रभु तर कोणी पियूष गोयल यांनाच टार्गेट केले. कोणी तर रोज तितक्याच गर्दीत शिस्तित प्रवास करणा-या मुंबईकराना बेशिस्त म्हणून मोकळे झाले. अशा प्रसंगी चूक नक्की कोणाची हे ठरविणे आणि त्यावर अनुमोदन देणे खूप कठिण असते. पण प्रत्येकाने आपापल्या सोईने जमतील तसे ताशेरे एकमेकांवर झाडले. ती वेळ इतकी वाईट होती कि अशा वेळी थोड़ी तरी हळहळ व्यक्त करण्याऐवजी प्रत्येकाने त्यात सुद्धा राजकारण करून आधीच गरम असलेल्या तव्यावर आपल्या पोळ्या मस्त शेकुन घेतल्या. प्रसंग क़ाय आहे आपण बोलतो क़ाय आहोत? श्रद्धांजलि देण तर खुप लांब राहिल हो. या सगळ्या तत्ववादी, भाकितसम्राट तसेच स्वयंघोषित अभियंते आणि स्वतःच्या फुटकळ कामाचे टेम्भे मिरवणारे चूक कोणाची (सरकारची की लोकांची) हे शोधण्यात गर्क होते. ब-याच जणांनी दिखावे हळहळ म्हणून मी उद्या दस-याच्या शुभेच्छा देणार नाही असे जाहिर केले, अरे बाबांनो तुम्हाला इतकच वाइट वाटतय ना तर नका देऊ शुभेच्छा, लोकांसमोर जाहिर करून दिखावा कशाला करता?  व्हॉट्सअप आणि फेसबुक वर लगेच त्या घटनेवर आधारित विचारांची देवाणघेवाण सुरु झाली. कोणी बुलेट ट्रेन, कोणी मोदी, कोणी प्रशासन कोणी माणूसकी यावर जमेल तशी वैयक्तिक भड़ास काढायला सुरवात केली. काहिंनी तर, "आज तू थांबायला हवं होतस मुंबईकरा" अशा धाटणीच्या हृदयस्पर्शी कविता सोशल मीडिया वर शेअर केल्या, अरे पण त्या मुंबईकराच्या जागी तू असतास तर तू ही हेच केल असत वेड्या...  लोकांना सल्ले देंण खुप सोप्प असत हो, जब अपने पे आती हे ना तो समझता है! कारण कस आहे की ज्याच जळत त्यालाच कळत हो.. पण या घटनेनंतर लगेच प्रत्येकालाच स्वतःच्या सोडून दुस-याच्या जबाबदा-या आठवत होत्या. ति म्हण आहे ना, ज्याची त्याला नाही आगत आणि शेजारी बसला जागत. आपल्याकडे एखादी अप्रिय घटना सुद्धा आपण एखाद्या एकदिवसीय सण समारंभाप्रमाणे आपण साजरी करतो. लगेच जेव्हा त्या घडलेल्या घटनेवर भाष्य करण्याची अजिबात गरज नसते तेव्हाच आपल्या चर्चा सोशल मीडियावर उफाळून येतात व त्यांना उधाण येते आणि जेव्हा त्याचे सतत स्मरण ठेवणे गरजेचे असते तेव्हाच या अप्रिय घटना चक्क 2 दिवसात विसरून पण जातो हो जेव्हा त्या लक्षात ठेवण्याची खरी गरज असते. मीडिया पेक्षाही माहिर झालो आहोत आपण यात. असो याला सुद्धा सोशल मीडिया च कारणीभूत आहे. 29 सप्टेंबर ला जे दुस-यांना शिव्या घालत होते त्यांच्यावरच अगदी एक महीना अगोदर म्हणजे 29 ऑगस्ट ला झालेल्या प्रसंगाने नामुष्की ओढ़ावलेली.  

नैसर्गिक क़ाय व मानवनिर्मित क़ाय, सगळ्याच आपत्तिचे धक्के आत्तापर्यंत मुंबईकराने सहन केले आहेत, पण आत्तापर्यंतच्या या सगळ्यात या अचानक व अनाकलनीय आपत्तिने सगळेच जण धास्तावले. वाईट या गोष्टीचे वाटते की हे रोजचे धकाधकीच्या जीवनातले असंख्य धक्के खात खात तो इतका थकून गेला आहे की स्वाइन फ्लू हुन तुल्यबळ पण तितक्याच वेगाने पसरणारी एक हलकी आणि क्षुल्लक अफवा सुद्धा त्याचा जीव घेण्यात यशस्वी होते. स्टेशन च नाव बदलण्यापेक्षा स्टेशनची अवस्था बदला, राष्ट्रीय पातळीवर जाऊन टिका करण्याआधी स्वतःची वैचारिक पातळी बदला.  3 वर्षांचा हिशोब मागत बसण्यापेक्षा किंवा 60 वर्ष मागे जात बसण्यापेक्षा 150 वर्ष मागे जा, आणि त्यांनी बांधून दिलेल्या वास्तुचा दर्जा आत्मसात करा.  नाहीतर तो दिवसही दूर नाही की त्यांच्यातील च एका  *विस्टन चर्चिल* नावाच्या नेत्याने केलेल्या भाकितानुसार आपण स्वतःच्याच देशात राज्यकारभार करण्यास असमर्थ ठरु.....

धन्यवाद!

कु. आनंद लेले

जुन्या आणि नव्याचा संगम

दसरा म्हणजे सीमोल्लंघनाचा दिवस. गतिशील, कृतिशील आणि विचारशील सरणीतुन काहीतरी नवीन नियम, निश्चय अथवा संकल्प करण्याचा दिवस. बहुधा जुने काहीतरी सोडून नवीन आचरण्याचा नियम. जुनाट विचार सोडून नवीन विचार अवलंबणे किंवा जुन्या रूढ़ी, कर्मकांड पूर्णपणे बंद करून नवीन परंपरा आत्मसात करणे. पण दरवेळेस जुने काहीतरी मागे सोडून नवीन आत्मसात करणे म्हणजेच सीमोल्लंघन का? कारण जस की रूढ़ी, परंपरा याच्या अति अमलाखाली राहिल्याने जसे आपण कालबाह्य गणले जाउ शकतो तसेच पाश्चात्य व प्रगत संस्कृतिच्या जर तंतोतंत आहारी गेलो तरी सुद्धा आपण कालबाह्य च होतो ना. त्यामुळे प्राचीन परंपरा आणि प्रगत संस्कृति या दोन्हीचा समन्वय साधण गरजेचे आहे. नवीन येणा-या गोष्टींचा अवश्य स्वीकार करावा पण जे पीढिजात आणि पूर्वापार चालत आल आहे ते सोडू नये. कारण सद्यस्थिति अशी आहे की जुन्या पिढीला नवीन विचार पटत नाहीत आणि नवीन पिढीला जुने विचार बुरसटलेले वाटतात. जुन्या विचारात नवीन पीढ़िच्या दृष्टीने जरी काही logic नसल तरी ते आचरण्यामागे नक्कीच काहीतरी तथ्य असत जे कालांतराने आपल्याला समजेल. शेवटी म्हणतात ना, "जुनं तेच सोनं". माझ्या मते या दस-यापासून खर सीमोल्लंघन हेच असेल की जे पारंपारिक आणि प्रगत संस्कृति या दोन्ही गोष्टीना बांधून ठेवेल, त्या दोहोंचा मिलाफ़ घडवून आणेल. दोन्हींचा समन्वय जर आपण जुळवून आणला तर आपोआपच दोन पिढ्यातील विचारात काही अंतर च उरणार नाही आणि साहजिकच वर्षानुवर्षे चालत आलेली ही "Generation Gap" बंद होईल आणि हेच ख-या अर्थाने यशस्वी सीमोल्लंघन ठरेल.

धन्यवाद!

कु. आनंद लेले