स्पर्शपालवी - एक अनुभूती

लहानपणी विज्ञान या विषयात वेगवेगळ्या वस्तूच्या शरीरास झालेल्या स्पर्शास शरीर कसे प्रतिसाद देते याबद्दल आपल्याला शिकवले होते.. त्या संज्ञेस *चेतनाक्षमता* असे त्यावेळी म्हणायचो. उदाहरणार्थ लाजाळूच्या पानांस आपण हाताने स्पर्श केला असता त्याची पाने आपोआप मिटतात. हे झाले वृक्षांच्या बाबतीत, त्यांना सुद्धा इतके स्पर्शज्ञान असते..

 प्राथमिक  किंवा माध्यमिक शालेय जीवनात शाळेतल्या बाईंनी, सरांनी पाठीत दिलेला धपाटा असेल किंवा मग चांगल्या मार्कांनी उत्तीर्ण झाल्यावर त्याच पाठीवर दिली गेलेली शाबासकी असेल, या दोन्ही स्पर्शांतल्या भावना जरी वेगळ्या असल्या तरी त्यामागचा हेतू, उद्देश किंवा प्रेम हे सारखंच असतं. आपण चंचल किंवा द्विधा मनस्थितीत असताना आपल्या आवडत्या व्यक्तीच्या खांद्यावर नुसती हनुवटी टेकवली तरी मनास आराम मिळतो. "पाठीवर हात ठेऊन फक्त लढ म्हणा" हे नुसतं वाचून आपला कणा ताठ होतो तर त्या स्पर्शात काय जादू असेल? 

काही व्यक्ती अशा असतात ज्यांना दिसत नाही, ऐकू येत नाही किंवा बोलता येत नाही अशी माणसे फक्त स्पर्शज्ञानावरून अंदाज घेत घेत गोष्टी अनुभवत असतात हे आपण राणी मुखर्जीच्या ब्लॅक या सिनेमात बघितलंच आहे. नारायण धारप यांच्या सीमेपलीकडून या कथासंग्रहातील पशु आणि सुंदरी या कथेत अवकाशातून कुठल्याच जाणिवा नसलेला एक महाकाय विचित्र पशु *जझब* पृथ्वीवरील एका जागेत स्वतःच ठाण मांडून बसलेला असतो आणि त्याच्या विभागात येणारी प्रत्येक व्यक्ती विचित्र दृश्य आणि स्मृती यांचा प्रकोप होऊन मरत असते. परंतु जेव्हा एक दृष्टीहीन, मूक-बधीर मुलगी जेव्हा या जझबच्या सहवासात येते तेव्हा त्याच्या दिव्यस्पर्शाने तिला दृष्टी, वाचा आणि ऐकण्याची क्षमता ही सामान्य माणसाप्रमाणे पूर्ववत होतेच आणि तिच्या निरागस व निर्मळ स्पर्शामुळे हा जझब पृथ्वी सोडून त्याच्या अवकाशात परततो.. 

अजून सोप्प्या पद्धतीने सांगायचं झालं तर कोई मिल गया मुव्ही मध्ये जसा अंतराळातून आलेला जादू नावाचा एलियन रोहित म्हणजेच हृतिक रोशनला त्याच्या नुसत्या स्पर्शाने बरा करतो अगदी तसंच काहीसं...एखाद्या धार्मिक ठिकाणी किंवा तीर्थक्षेत्री जातो आणि त्या देवतेच्या चरणी नतमस्तक होतो तेव्हा ती प्रत्यक्षात आपल्याला जणू आशीर्वाद देत आहे अशी भावना निर्माण होऊन आपल्या मनाला एक निरंतर समाधान मिळत असते. हीच असते दिव्यस्पर्शाची परम अनुभूती😊🙏🏻

©® - आनंद लेले✒️